اینترنت نسل سوم که به‌اختصار وب ۳ نیز به آن گفته می‌شود دنیای اینترنت را متحول کرده است. Web 3 محوریت غیرمتمرکز دارد و تمامی کاربران می‌توانند کنترل اطلاعات خود را در این دنیا به دست بگیرند. کارشناسان حوزه وب بر این باورند که اینترنت نسل سوم موجب هوشمندتر شدن اینترنت و همچنین ساده‌تر شدن زندگی کاربران خواهد شد. آشنایی با ویژگی‌های وب ۳ برای همه افرادی که علاقه‌مند به دنیای فناوری هستند ضروری است. در همین راستا، این مقاله از ارزپایا را به این موضوع اختصاص داده‌ایم.
از آنجا که فناوری وب ۳ به طور گسترده در جهان در حال گسترش است؛ ارزهای این حوزه می‌توانند انتخاب بسیار خوبی برای سرمایه گذاری باشند. صرافی ارز دیجیتال ارزپایا یکی از صرافی های ایرانی است که امکان خرید این ارزها با کمترین کارمزد را برای شما فراهم کرده است. برای ثبت نام در صرافی ارزپایا کلیک کنید.
وب ۳ چیست؟
همانطور که از نامش پیداست، وب ۳، نسل سوم اینترنت است و توسط گوین وود یکی از بنیان‌گذاران اتریوم و پولکادات در سال ۲۰۱۴ معرفی شد. در حال حاضر ما از نسخه دوم اینترنت استفاده می‌کنیم و تصور کاملی از اینکه نسل بعدی اینترنت چگونه می‌تواند باشد نداریم. به‌راستی نسل سوم اینترنت قرار است چگونه باشد؟
وب ۳.۰ یک مفهوم درحال‌توسعه است و توسعه دهندگان به‌زودی آن را اجرایی خواهند کرد. این نوع اینترنت ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که تمامی کاربران دنیای فناوری بی‌صبرانه منتظر آن هستند. در Web 3 تمامی سیستم‌ها در یک شبکه غیرمتمرکز بر پایه بلاک چین به یکدیگر متصل شده‌اند. برای ارتباط با یکدیگر نیاز به پایگاه‌داده مبتنی بر سرور وابسته نیست و ارتباطات مبتنی بر تعاملات همتا به همتا مانند بلاک‌چین، نرم‌افزارهای متن‌باز، واقعیت مجازی و اینترنت اشیا صورت می‌گیرد. به‌طورکلی، این نسل از اینترنت آمده است تا فضای وب را به یک پایگاه داده ی بزرگ تبدیل کند. از web 3 یا همان اینترنت هوشمند انتظار می‌رود که منظور کاربران را بتواند به‌راحتی درک کند و در کمترین زمان ممکن به نتیجه دلخواه برساند.
تکامل اینترنت
عصر کلاسیک اینترنت از اواسط دهه ۹۰ میلادی معرفی شد. وب ۱.۰ اولین نسل شبکه جهانی اینترنت بود که در آن فقط دارندگان وبسایتها می‌توانستند مطالب را انتشار دهند. کاربران فقط می‌توانستند این اطلاعات سرچ کنند و بخوانند. به همین دلیل به این نسل از اینترنت (Read-only) یعنی فقط خواندنی گفته می‌شد. دانلود یک آهنگ، یک روز تمام طول می‌کشید و کاربران نمی‌توانستند عکسی از خود انتشار دهند و یا کامنتی برای کسی بگذارند.
در اوایل سال ۲۰۰۰ میلادی در اینترنت انقلاب تازه‌ای رخ داد و جهان را متحول کرد. دیگر اینترنت یک کتابخانه کسل‌کننده نبود و باعث شده بود کاربران در سراسر جهان به یکدیگر متصل باشند. در اینترنت وب ۲، شبکه‌های اجتماعی به میدان آمدند و کاربران تجربه‌های جدیدی کسب کردند. عکس‌های خود را به اشتراک گذاشتند و یا فیلم‌های ویدئویی یکدیگر را در یوتیوب تماشا کردند. برای وصل شدن به اینترنت دیگر نیاز به اتصال‌های دایل‌آپ نبود که صدایش همه‌جا بپیچد. بازی‌های آنلاین معرفی شدند و کاربران از سراسر جهان با یکدیگر بازی کردند و لذت بردند. کاربران در فیسبوک و اینستاگرام برای خود صفحه شخصی درست کردند و با دیگر دوستان خود در ارتباط بودند.
اما حالا صحبت از اینترنت نسل سوم است و همه منتظر هستند تا ببینند چه دنیای جذاب و شگفت‌انگیزی را قرار است ببینند. هر ۱۰ سال یکبار یک نسل از اینترنت معرفی می‌شود و کاربران را با دنیایی جدید آشنا می‌کند. در این دنیای جدید شرکت‌های کلان و بزرگ دیگر نمی‌توانند با داده‌های خصوصی کاربران تجارت کنند. به‌واسطه فناوری جدیدی به نام بلاک‌چین، عملکرد شبکه به‌گونه‌ای می‌شود که اطلاعات هرکسی محفوظ می‌ماند. شاید درک این مفهوم برای شما کمی سخت باشد اما در ادامه چگونگی انجام کار وب ۳ را به شما می‌گوییم.
وب ۳ چگونه کار می کند؟
به هنگام خریدهای آنلاین حتما تابه‌حال پیشنهاد خرید محصولات مشابه را دیده‌اید. این وب‌سایت رفتار شما را زیر نظر گرفته است و می‌داند که شما قبلا چه کالاهایی را در آن سرچ کرده‌اید. به همین جهت سعی می‌کند در پیشنهادهای ویژه، آن محصول را به شما نشان دهد. وب ۳ از مکانیزم یادگیری پیشرفته‌ای استفاده می‌کند. اینترنت رفتار شما را یاد گرفته و پیشنهادهای خود را متناسب با آن‌ها تنطیم می‌کند.
در اینترنت نسل سوم برای ذخیره‌سازی و اشتراک‌گذاری فایل‌ها به‌جای گوگل درایو و یا درایو باکس از سرویس‌های مانند Storj ،Siacoin ،IPFS یا Filecoin استفاده خواهید کرد. شبکه‌های اجتماعی واتس‌اَپ و اسکایپ کنار می‌روند و از پلتفرم‌های جدیدی مانند Status استفاده می‌شود. تمامی این سرویس‌هایی که قرار است جایگزین شوند کنترل کاربر بر داده‌هایش را افزایش خواهند داد. همچنین به پیشگیری از سو استفاده سازمان‌ها و بی‌نام بودن کاربران کمک خواهند کرد.
ویژگی های وب ۳
تا به اینجا مقاله راجع‌به چیستی Web 3 به شما گفتیم؛ اما حالا نوبت به ویژگی‌های شگفت‌آور این اینترنت هوشمند رسیده است.
- تمرکززدایی
مهمترین ویژگی اینترنت نسل سوم غیر متمرکز بودن آن است. این ویژگی یک اصل اساسی به شمار می‌رود. در نسل قبلی، رایانه‌ها از HTTP به‌عنوان آدرس‌های وب منحصربه‌فرد استفاده می‌کردند که مکان ثابتی داشته و روی یک سرور ذخیره می‌شدند. اطلاعات در وب ۳ را می‌توان در چندین مکان به طور هم‌زمان ذخیره کرد. با این کار تمامی اطلاعاتی که در سرورهای عظیم گوگل و فیسبوک نگهداری می‌شود از بین رفته و کنترل این اطلاعات به کاربران داده می‌شود.
- بدون نیاز به مجوز
Web 3 به کاربران اجازه می‌دهد بدون واسطه مورد اعتماد با هم دیگر تعامل داشته باشند. برنامه‌های وب ۳ که به آن‌ها Dapp نیز گفته می‌شود؛ روی شبکه‌ای همتا به همتا و غیر متمرکز اجرا شده و نیاز کاربران به تایید پلتفرم‌ها برای اشتراک گذاری محتوا را از بین می‌برند.
- هوش مصنوعی
در این نسل از اینترنت، کامپیوترها می‌توانند اطلاعات را مانند انسان‌ها متوجه شده و تفسیر کنند. با بهره‌گیری از فناوری مبتنی بر وب معناگرا و پردازش زبان طبیعی این کار قابل انجام است. وب ۳ از الگوریتمی مخصوص برای تقلید نوع یادگیری انسان‌ها استفاده می‌کند که موجب می‌شود کامپیوترها در کمترین زمان ممکن، دقیق‌ترین پاسخ‌ها را پیدا کنند.
مزایای وب ۳
برای اینکه درک بهتری از دنیای وب ۳ داشته باشید، برخی از مزایای این دنیا را به شما ارائه می‌دهیم.
- مالکیت داده‌ها: کنترل اطلاعات کاربران بر عهده خودشان است.
- متادیتای معنایی: با این مکانیزم وب قادر است نمادها و کلمات کلیدی را درک کرده و بر اساس آن‌ها تصمیم‌گیری کند.
- پروتکل‌های فوق ایمن: داده‌های کاربران رمزنگاری شده و با کمک پروتکل‌های فوق ایمن محافظت می‌شود.
- سرویس بدون قطعی: وب ۳ هرگز به دلیل خرابی سرور غیرفعال نخواهد شد و هیچ کس نمی‌تواند آن را از دسترس خارج کند.
- هویت سه‌بعدی مجازی: هر کاربر می‌تواند با ساخت یک آواتار مجازی، یک هویت مجازی از خود در این دنیای جدید بسازند.
- حضور فراگیر:Web 3 در همه‌جا قابل‌دسترسی است و تمام ابعاد زندگی را در برمی‌گیرد.
وب ۳ و بلاک چین
شاید فکر کنید که از بلاک چین فقط برای نقل‌وانتقال ارزهای دیجیتال استفاده می‌شود. درحالی‌که این فناوری، کاربردهای بسیار وسیع‌تری دارد. بلاک چین بهترین گزینه برای تبادل اطلاعات در سیستم همتا به همتا است زیرا توان ذخیره‌سازی زمان و چیستی تراکنش‌ها را دارد. این فناوری می‌تواند اینترنتی کاملا آزاد و مستقل از تمام ارگان‌ها ایجاد کند.
نقش هوش مصنوعی در وب ۳
هوش مصنوعی روز‌به‌روز نقش پررنگ‌تری در زندگی ما پیدا می‌کند. گوشی‌های هوشمند، دستیارهای صوتی مانند گوگل اسیستنت، برنامه‌های ادیت تصویر و غیره با کمک هوش مصنوعی کار می‌کنند. با این وجود نقش هوش مصنوعی در وب ۳ بسیار بیشتر از وب ۲ خواهد بود. اگر قرار است وب ۳ غیرمتمرکز و دموکراتیک اداره شود، باید نقش انسان در آن بسیار محدودتر از چیزی بشود که امروزه می‌بینیم. زیرا هوش مصنوعی طبق قوانین و کدهای از پیش تعیین شده عمل می‌کند، درحالی که انسان‌ها بعضا به‌دلیل منافع شخصی از انجام بعضی کارها خودداری می‌کنند. بخش بزرگی از وب ۳ را برنامه‌ها و سازمان‌های غیرمتمرکز و خودگردان تشکیل می‌دهند، به‌همین علت رویای وب ۳ بدون وجود هوش مصنوعی محقق نمی‌شود.
ارزهای دیجیتال Web3
نقش ارزهای دیجیتال در وب ۳ چیست؟ در واقع ارزهای دیجیتال به ابزاری برای پرداخت کاربران تبدیل می‌شوند. به همین جهت ارز دیجیتال را می‌توان سوخت وب ۳ دانست. سرویس‌هایی در نسل سوم اینترنت به وجود خواهند آمد که در ازای نگهداری از اطلاعات به کاربران ارز دیجیتال می‌دهند. همچنین کاربران می‌توانند با استفاده از ارزهای دیجیتال به تولید کنندگان محتوای مورد علاقه خود پاداش دهند. در حال حاضر پروژه‌های بلاک چینی زیادی در حال کار بر روی گسترش وب ۳ هستند. در ادامه بهترین پروژه های web 3 را به شما معرفی می‌کنیم.
بهترین پروژه های Web3
- اکوسیستم اتریوم: اتریوم یک شبکه غیر متمرکز است و میزبان هزاران پروژه غیر متمرکز دیگر هم هست. از پلتفرم دیفای اتریوم می‌توانید وام بگیرید، در صرافی های غیر متمرکز موجود در آن تبادل ارز انجام داده و یا بازی‌های بلاک‌چینی انجام دهید. اتریوم را نمی‌توان مستقیما یک پروژه وب ۳ دانست اما پروژه‌های وب ۳ زیادی بر روی آن ایجاد شده است.
- اکوسیستم سولانا: سولانا نیز مانند اتریوم میزبان پروژه‌های غیرمتمرکز زیادی است. صرافی‌های غیرمتمرکز، پلتفرم‌های سهام‌گذاری، ابزارهای تجزیه‌وتحلیل داده، پل‌های بلاک‌چینی و بازی‌های غیر متمرکز از پروژه‌های سولانا هستند.
- اکوسیستم پولکادات: پولکادات اطلاعات را بین بلاک چین های مختلف منتقل می‌کند. برای ساخت اپلیکیشن‌ها می‌توان از آن استفاده کرد و اطلاعات را از بلاک‌چین‌های خصوصی گرفت و به بلاک‌چین‌های عمومی داد.
وب ۲ چیست؟
با پیشرفت زبان‌های برنامه‌نویسی و ظهور زبان‌هایی مانند CSS3، HTML4، HTML5 و نسخه‌های جدیدتر جاوا اسکریپت، رنسانسی در فضای وب شکل گرفت که تا به امروز ادامه دارد. رنسانسی که مهمترین بخش آن را شبکه‌های اجتماعی و موتورهای جست‌و‌جو تشکیل می‌دهند. با آغاز به کار فیسبوک در سال ۲۰۰۴، کاربران توانستند برای اولین بار با یکدیگر تعامل کنند. به‌عبارتی فضای وب از حالت فقط خواندنی به فضایی مشارکتی تبدیل شد. پس از آن نیز با ظهور غولهای فناوری مانند مایکروسافت، گوگل و غیره فضای وب روز‌به‌روز تعامل‌پذیرتر، ساده‌تر و جذاب‌تر از گذشته شد. به‌بیان ساده مهمترین عنصری که وب نسل ۲ را از وب نسل ۱ متمایز می‌کند، تعامل‌پذیری کاربران با یکدیگر است.
فارغ از زبان‌های برنامه‌نویسی، گوشی‌های هوشمند نیز نقشی اساسی در گسترش وب ۲ داشتند. گوشی‌های هوشمند باعث شدند که کاربران در هرکجا که می‌خواهند به فضای وب متصل باشند. امروزه گوشی‌های هوشمند به بهترین و پراستفاده‌ترین روش برای اتصال ما به دنیای وب و اینترنت تبدیل شده‌اند.
از ویژگی‌های وب ۲ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ظهور و گسترش شبکه‌های اجتماعی
- امکان آپلود تصویر، ویدیو، موزیک و فایل‌های مختلف در اینترنت
- بالا رفتن سرعت وبسایتها
- ساده‌تر شدن جست‌و‌جوی مطالب در اینترنت به‌دلیل استفاده از الگوریتم‌های هوشمند
- امکان اتصال به اینترنت با دستگاه‌های مختلف
- ظهور فضاهای ابری یا cloud برای نگهداری اطلاعات
تفاوت وب ۳ و وب ۲
اولین و بزرگترین تفاوت وب ۳ با وب ۲ در نامتمرکز بودن آن است. وب ۳ می‌خواهد با کمک هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی، فضای اینترنت را از انحصار کمپانی‌های بزرگی مانند گوگل خارج کرده و اداره آن را به خود مردم واگذار کند. هدف نهایی وب ۳ استفاده از فناوری بلاک چین، برنامه‌ها و سازمان‌های غیر متمرکز برای ایجاد اینترنتی دموکراتیک است.
دومین تفاوت نسل اول و دوم وب، حفاظت از حریم خصوصی است. در سال‌های گذشته بارها ثابت شده است که کمپانی‌های نرم‌افزاری بزرگ دنیا مانند متا (فیسبوک، اینستاگرام و واتساپ) و گوگل داده‌های کاربران را به شرکت‌های تبلیغاتی می‌فروشند. طبق نتایج یک تحقیق که در سال ۲۰۲۱ منتشر شد، گوشی‌های اندروید و آی او اس هر ۴ تا ۵ دقیقه یکبار داده‌های به‌خصوصی از تلفن همراه کاربران را به کمپانی گوگل و اپل ارسال می‌کنند.
در وب ۳ داده و اطلاعات کاربران در زنجیره بلاک چین به‌صورت رمزنگاری شده ذخیره می‌شود. در این نسل از وب، احتمال هک شدن و سرقت اطلاعات تاحد بسیار زیادی کاهش می‌یابد. در وب ۳ هر کس کنترل اطلاعات خود را در اختیار دارد و کمپانی‌ها دیگر قادر به فروش داده‌های کاربران نیستند.
وب ۱ چیست؟
وب ۱ اولین نسل از اینترنت بود که در مقایسه با اینترنت امروزی تفاوت‌های اساسی داشت. در این نسل از اینترنت، اکثر وب سایت‌ها صرفا Read Only (فقط خواندنی) بودند، به این معنا که امکان گذاشتن کامنت، کلیک روی تبلیغات، آپلود تصویر و بسیاری از موارد دیگر وجود نداشت. وب ۱ مانند بزرگراه یک طرفه‌ای بود که در یک طرف آن تعداد محدودی تولیدکننده محتوا و در طرف دیگر آن بخش وسیعی مصرف‌کننده قرار داشت. درحالی که در نسل‌های بعدی وب با ورود شبکه‌های اجتماعی و تعاملی‌تر شدن اینترنت، بخش وسیعی از مردم دنیا به تولیدکننده محتوا بدل شدند. تقریبا سال‌های ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۴ را می‌توان به دوره وب ۱ اختصاص داد.
از ویژگی‌های وب ۱ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- به‌دلیل قدیمی بودن زبان‌های برنامه‌نویسی در دهه ۹۰ میلادی، سرعت وب سایت‌ها در مقایسه با امروز بسیار پایین بود.
- بیشتر وب سایت‌های آن زمان فرمت Read Only داشتند و امکان تعامل کاربر با سایت وجود نداشت.
- به‌دلیل عدم وجود الگوریتم‌های هوشمند و هوش‌مصنوعی، جست‌و‌جوی مطالب در اینترنت به سادگی امروز نبود.
- عدم انحصار اینترنت توسط غولهای فناوری امروزی مثل گوگل و متا
معایب وب ۱ و وب ۲
وب ۱ با وجود اینکه در زمان خودش انقلابی در تکنولوژی محسوب می‌شد، خالی از عیب نبود. بزرگترین عیب نسل اول وب شامل موارد زیر می‌شود:
- سرعت پایین وبسایتها.
- امکان آپلود فایل بر روی اکثر وب‌سایت ها وجود نداشت و فرمت بسیاری از سایت‌ها به‌صورت Read Only بود.
- به‌دلیل عدم رشد و توسعه زبان‌های برنامه‌نویسی، ظاهر سایت‌ها و فضای کلی وب جذابیت و زیبایی امروز را نداشت
- شبکه‌های اجتماعی که امروزه از آن‌ها استفاده می‌کنیم و به بخشی از زندگی ما تبدیل شده‌اند جایی در وب ۱ نداشتند.
با شروع نسل دوم اینترنت در نیمه اول دهه ۲۰۰۰ میلادی، بخش وسیعی از مشکلات وب ۱ برطرف شد. با این وجود وب ۲ نیز خالی از عیب نیست. از مهمترین معایب وب ۲ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حریم خصوصی کاربران توسط کمپانی‌های بزرگ در خطر قرار دارد و حتی طبق برخی تحقیقات این حریم خصوصی نقض می‌شود.
- اطلاعات کاربران توسط غولهای فناوری به شرکت‌های تبلیغاتی فروخته می‌شود.
- به‌دلیل وجود انحصار شکل گرفته در فضای وب، کاربران مجبور به اطاعت از قوانین کمپانی‌های بزرگ هستند.
جمع‌بندی نهایی وب ۳
وب ۳ نسبت به اینترنت نسل ۲ پیشرفت زیادی داشته است و در آینده‌ای نه‌چندان دور همه مردم جهان می‌توانند از آن استفاده کنند. اگرچه این نسل از اینترنت درحال‌توسعه است و ایرادات آن هنوز به طور کامل رفع نشده، اما می‌توان انتظار داشت که با رشد و پیشرفت این فناوری، موفقیت چشمگیری را از آن خود کند.
سوالات متداول
بهترین پروژه هایی که در حوزه وب ۳ فعالیت می‌کنند کدامند؟
اتریوم، سولانا و پولکادات را می‌توانیم به عنوان بهترین پروژه های فعال در این زمینه نام ببریم.
Web 3 به چه معناست؟
همانطور که از نامش پیداست وب ۳ همان اینترنت نسل سوم است که بر روی تمرکززدایی از داده‌ها و ایجاد اینترنتی آزاد و مستقل تمرکز دارد.
ارزهای حوزه وب ۳ را از کدام صرافی می‌توانیم خریداری کنیم؟
شما می‌توانید ارزهای فعال در این حوزه مانند پولکادات، اتریوم، سولانا و غیره را از طریق صرافی ارزپایا خریداری کنید.