۹ May 2022 روزی به‌یادماندنی برای بازار رمز ارزها بود. استیبل کوین UST که همیشه قیمتی برابر ۱ دلار داشت، دچار ریزشی وحشتناک شد و ارزش خود را از دست داد. این استیبل کوین در ابتدای روز، ارزشی حدود ۰.۹۹۵ دلار داشت. اما تنها در ۲۴ ساعت ارزش آن حتی به زیر ۰.۷ دلار هم رسید. این اتفاق باعث شد قیمت ارز دیجیتال LUNA کاهش شدیدی را تجربه کند. کاهش قیمت، باعث ایجاد ترسی گسترده در میان دارندگان این استیبل کوین شد و آن‌ها از ترس از دست رفتن دارایی‌های خود، شروع به فروش گسترده UST های خود کردند. الگوریتم هوشمند شبکه ترا نیز برای حفظ ارزش UST شروع به ضرب توکن لونا کرد و عرضه در این توکن افزایش پیدا کرد. مجموعه این اتفاقات زنجیره وار، آن‌قدر سریع اتفاق افتاد که سیستم ترا قادر به بازگرداندن قیمت استیبل کوین UST به یک دلار نبود. در نهایت شبکه ترا و توکن لونا از هم فروپاشید.
بررسی ارز لونا
ارز لونا یکی از توکن‌های بومی شبکه TERRA است. ترا شبکه‌ای است متشکل از چندین استیبل کوین مختلف که هر کدام نماینده‌ای از پول‌های فیات کشورهای مختلف هستند. این شبکه بر پایه بلاک چین Cosmos بنا شده است. ترا به دنبال ایجاد سیستم پرداختی جهانی است تا معاملات را باثبات‌تر و آسان‌تر کند.
پروژه TERRA فعالیت خود را در سال ۲۰۱۸ توسط شرکت کره‌ای Terraform Labs شروع کرد. شبکه اصلی یا MainNet ترا در سال ۲۰۱۹ راه‌اندازی شد. Terra از سال ۲۰۲۰ استیبل کوین‌هایی با پشتوانه وون کره جنوبی، دلار آمریکا، توگریک مغولستان، ارز صندوق بین‌المللی پول و … ارائه کرده است.
پروژه Terra دارای دو توکن بومی است. اولین توکن آن یک استیبل کوین است که Terra نام دارد. استیبل کوین‌ها به ارزهایی گفته می‌شود که قیمت ثابتی دارند. Terra نیز به‌عنوان مجموعه‌ای از استیبل کوین‌ها، قیمتی برابر با ارزهای فیات زیر مجموعه خود دارد. استیبل کوین‌های ترا شامل TerraUSD،TerraEUR ،TerraCNY ،TerraJPY ،TerraGBP ، TerraKRW و TerraSDRمی‌شود. به‌عبارتی ترا خانواده‌ای از چندین استیبل کوین است.
اما دومین توکن بومی و مهم شبکه ترا، Luna نام دارد. این توکن حاصل سرمایه‌گذاری صرافی آنلاین هوبی، بایننس و اوکی ایکس است که در سال ۲۰۱۸ با روش IEO موفق به کسب ۳۲ میلیون دلار سرمایه شد. اما شاید نقش این توکن در شبکه TERRA جالب‌تر باشد. توکن لونا به‌عنوان یک توکن پشتیبان برای این شبکه عمل می‌کند که در ادامه با نحوه کارکرد آن آشنا می‌شویم.
علت ریزش توکن لونا
اکثر استیبل کوین‌ها توسط ذخایر نقدی پشتیبانی می‌شوند و قرار است دارایی‌های نقدی کافی برای مطابقت با ارزش هر کوین را داشته باشند. مثلا قیمت تتر همیشه برابر ۱ دلار آمریکا است زیرا به‌وسیله دلارهایی که بنیاد تتر در بانک نگهداری می‌کند پشتیبانی می‌شود. با این حال، Terra (UST) برخلاف تتر یک استیبل کوین الگوریتمی است که ارزش آن توسط توکن Luna پشتیبانی شده که بر روی قراردادهای هوشمند از پیش برنامه‌ریزی شده اجرا می‌شود.
طبق قانون عرضه و تقاضا، زمانی که قیمت یک ارز افزایش میابد؛ می‌توان با افزایش عرضه آن ارز قیمت را کاهش داد. همچنین در زمان کاهش قیمت، کاهش عرضه به روش سوزاندن ارزهای موجود در بازار، باعث کمیاب شدن کوین و افزایش قیمت آن ارز می‌شود. الگوریتم لونا، از این قانون در راستای ثابت نگه داشتن استیبل کوین خود استفاده کرده است. این الگوریتم، زمانی که قیمت UST کمتر از یک دلار شود؛ مقداری از این ارز را سوزانده و در مقابل لونا تولید می‌کند. همچنین در مواقعی که قیمت UST از یک دلار بیشتر شود؛ مقداری از ارز لونا سوزانده شده و در مقابل UST تولید می‌شود. این کار عرضه UST را افزایش داده و قیمت آن را در محدوده ۱ دلار نگه می‌دارد. اما مشکل این است که این الگوریتم های پیچیده، خالی از ایراد نیستند.
صرافی غیرمتمرکز کرو فایننس، شامل استخرهای بزرگی از نقدینگی است که تضمین کننده نرخ برابری استیبل کوین‌ها هستند. تعادل این استخرها برای استیبل کوین‌ها، علی الخصوص استیبل کوین‌های موجود در شبکه اتریوم حیاتی است. نخستین بار در روز شنبه، ۱۷ اردیبهشت، سفارشی ۸۵ میلیون دلاری برای فروش UST و تبدیل آن به USDC ثبت شد. این سفارش، در حالی ثبت شد که بنیاد لونا بخش زیادی از نقدینگی این استخر را برای افتتاح استخر ۴Pool از آن خارج کرده بود. در واقع، این سفارش بزرگ، در آسیب پذیرترین زمان برای ارز UST ثبت شد.
با افزایش عرضه UST در استخر، تعادل به هم خورد و قیمت این ارز که همواره برابر یک دلار بود کاهش یافت. بنیاد لونا، برای برگرداندن تعادل به استخر تلاش زیادی کرد. آن‌ها ۵۰ هزار عدد اتریوم را صرف برگرداندن تعادل به استخر کرده بودند اما از آنجا که الگوریتم، با کاهش ارزش UST، شروع به سوزاندن USTها و تولید ارز لونا کرده بود؛ حالا عرضه لونا زیاد شده و قیمت آن رو به کاهش گذاشت.
بنیاد لونا با فروختن بیت کوین‌های خود و صرف هزینه بسیار، فقط برای چند ساعت توانست تعادل را به اکوسیستم خود برگرداند اما در روز یکشنبه، دوباره تعادل به هم خورد و ارزش UST سقوط کرد. چنین ناپایداری‌هایی سبب بی‌اعتمادی سرمایه گذاران به ارز لونا شده و آن‌ها شروع به فروش لونا و USTهای خود کردند.
فروش حجم زیادی از UST در زمان آسیب پذیری لونا، نقص در الگوریتم و بی اعتماد شدن سرمایه‌گذاران، دست به دست هم دادند تا لونا در مارپیچی به نام مارپیچ مرگ بیفتد. این پروژه، که یکی از پروژه‌های معتبر دنیای ارزهای دیجیتال بود؛ با یک سفارش سنگین برنامه ریزی شده، تمام ارزش خود را از دست داد. اما چه کسی با دانستن نقطه ضعف لونا، سفارش ۸۵ میلیون دلاری کذایی را ثبت کرد؟ این سوالی است که ابهامات زیادی درباره آن وجود دارد.
برای آشنایی با توکن سوزی کلیک کنید.
مارپیچ مرگ
مارپیچ مرگ چیست و آیا فقط لونا گرفتار این سرنوشت شده است؟
مارپیچ مرگ به مجموعه اتفاقاتی گفته می‌شود که به صورت زنجیره وار رخ داده و می‌توانند یک رمز ارز را نابود کنند. برای مثال، در مورد ارز UST این مارپیچ با یک سفارش فروش سنگین شروع شد. این سفارش منجر به کاهش قیمت UST شده و سرمایه گذاران این پروژه را دچار وحشت کرد. آن‌ها ارزهای UST خود را به سرعت فروختند. این اتفاق باعث عرضه بیشتر UST و در نتیجه کاهش بیشتر قیمت شد. از طرفی این کاهش قیمت بر روی ارز لونا نیز تاثیر گذاشت و ارزش آن نیز کاهش پیدا کرد. الگوریتم لونا نیز با سوزاندن UST و تولید لونای بیشتر به افزایش عرضه لونا دامن زد. تمام این اتفاقات دست به دست هم دادند تا UST با سقوط خود، لونا را هم به زیر بکشد.
اگر به تاریخ ارزهای دیجیتال نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که ارزهای زیادی در مارپیچ مرگ گرفتار شده و از بین رفته‌اند. ارز دیجیتال بیسیس کش (Basis Cash) یکی از استیبل کوین‌هایی بود که در ژانویه ۲۰۲۰ نرخ برابری خود را از دست داد و قیمت آن تا زیر ۰.۵ دلار کاهش پیدا کرد. استیبل کوین OUSD نیز یکی دیگر از ارزهایی است که به خاطر حمله یک هکر، با فشار فروش زیادی رو به رو شده و تا ۰.۱ دلار سقوط کرد. اگر ارزهایی که سرنوشتی مشابه با لونا داشتند را بررسی کنیم، می‌توانیم دیدی بهتر راجع به آینده این ارز و احتمال بازگشتش پیدا کنیم.
لونا برمی‌گردد یا نه؟
با توجه به اینکه تعداد کمی از ارزهای دیجیتال توانسته‌اند پس از چنین شکستی خود را دوباره بازیابی کنند؛ احتمال بازگشت لونا کم است اما صفر نیست! ارز OUSD که در قسمت قبل از آن صحبت کردیم، توانست پس از چندماه رشد خود را از سر بگیرد. این استیبل کوین، هم‌اکنون با قیمت ۱ دلار در بازار ارزهای دیجیتال معامله می‌شود. پس احتمال اینکه UST و لونا نیز بتواند یک بار دیگر از خاکستر خود برخیزند وجود دارد.
در حال حاضر قیمت لونا قابل مقایسه با هفته‌های پیش نیست. این ارز که از ابتدای سال ۲۰۲۱ تا قبل از ریزش اخیر ۱۸ هزار درصد رشد کرده بود، باعث جلب توجه سرمایه‌گذاران بسیار زیادی شده بود. اگر سقف قیمتی توکن لونا را قیمت ۱۱۶ دلار در نظر بگیریم این ارز حدود ۹۹.۹ درصد از ارزش خود را از دست داده است. با این وجود عده‌ای به برگشت آن اعتقاد دارند و در حال خرید این توکن هستند.
بنیاد لونا، هنگام سروع ریزش قیمت ان ارز، طی یک توئیت از تلاش تیم ترا برای زنده کردن دوباره پروژه خبر داد. البته در این توئیت اعلام نشد که تیم پشتیبانی ترا دقیقا قرار است برای حل مشکل چه کار کنند. احتمال دارد این توییت آخرین تلاش‌های بنیاد لونا برای آرام کردن سرمایه‌گذارهای هراسان باشد اما قیمت پس از این توییت همچنان به ریزش خود ادامه داد. در این حین، بعضی از صرافی‌ها شروع به تعلیق معاملات LUNA کردند که این اتفاق نیز به این بحران دامن زد.
در حال حاضر، زمزمه‌هایی برای بازگشت لونا وجود دارد اما اینکه چقدر حقیقت داشته باشند در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. همان طور که گفته شد، سرمایه‌گذاری روی لونا، یک قمار تمام عیار است.
لونا بخریم یا نه؟
در حال حاضر پروژه لونا یک پروژه شکست خورده است. این ارز، روزی در میان ۱۰ پروژه برتر بازار رمز ارزها قرار داشت. اما با اتفاقات اخیر، قیمت LUNA همچنان زیر ۰.۱ دلار قرار دارد. این که این پروژه باز خواهد گشت یا نه بستگی به اعتبارسنج‌ها و بنیان‌گذاران آن دارد. اگراین افراد بتوانند بر سر ایجاد تغییرات اساسی در شبکه به اجماع برسند ممکن است لونا به بازار بازگردد.
در شرایط کنونی سرمایه‌گذاری روی پروژه لونا شبیه به قمار است تا سرمایه‌گذاری. زیرا پروژه‌های جایگزین زیادی وجود دارند که با ریزش بازار، قیمتشان کاهش یافته است و ارزشمند‌تر از گذشته شده‌اند. اینکه به‌جای سرمایه‌گذاری روی این پروژه‌ها روی ارزی که شکسته خورده است سرمایه‌گذاری کنیم، تصمیمی است که گرفتن آن را به شما واگذار می‌کنیم. البته هستند افرادی که به بازگشت لونا به دوران اوج خود امیدوارند. از این قبیل اتفاق‌ها قبلا نیز در ارزهای دیجیتال افتاده است. شاید معروف‌ترین آن هک شبکه اتریوم بود که پس از آن با ایجاد هاردفورکی مشکل کاملا برطرف شد. به‌همین علت بعضی از معامله‌گران مقدار اندکی از توکن لونا را خریداری می‌کنند تا شاید روزی این پروژه جانی تازه بگیرد.
تحلیل لونا
همان طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید؛ ارز دیجیتال لونا، تقریبا تمام ارزش خود را از دست داده است.
اما اگر نمودار را به حالت لگاریتمی در بیاوریم، می‌توانیم تلاش‌های این ارز برای رشدی دوباره را مشاهده کنیم.
تصویر زیر، چارت قیمتی لونا در تایم فریم ۱ ساعته را نشان می‌دهد. همان طور که ملاحظه می‌کنید، قیمت لونا هنوز به طور کامل صفر نشده و به نوسانات بازار واکنش نشان می‌دهد. بسیاری از معامله‌گران، لونا را در پایین ترین سطح آن یعنی قیمت ۰.۰۰۰۰۰۳ دلار خریداری کرده و سود خوبی از رشد قیمت لونا تا ۰.۰۰۰۴ گرفته‌اند. آیا لونا می تواند بیش از این رشد داشته باشد؟
در حال حاضر، تحلیل لونا بیش از اینکه به تحلیل تکنیکال وابسته باشد، به تحلیل فاندامنتال نیاز دارد. همه چیز، به تصمیمات تیم توسعه دهنده لونا، علی الخصوص آقای دوکوان، توسعه‌دهنده اصلی لونا، بستگی دارد. درصورتی که صرافی‌ها و سازمان‌های بزرگ از این ارز حمایت کنند؛ می‌توان انتطار داشت لونا در آینده، تا نواحی سبز رنگ مشخص شده روی چارت رشد داشته باشد.
سوالات متداول
علت ریزش توکن لونا چه بود؟
نخستین بار در روز شنبه، ۱۷ اردیبهشت، سفارشی ۸۵ میلیون دلاری برای فروش UST و تبدیل آن به USDC ثبت شد. این سفارش، در حالی ثبت شد که بنیاد لونا بخش زیادی از نقدینگی این استخر را برای افتتاح استخر ۴Pool از آن خارج کرده بود. در واقع این سفارش بزرگ، در آسیب پذیر ترین زمان برای ارز UST ثبت شد.
لونا برمی گردد یا نه؟
در حال حاضر، زمزمه‌هایی برای بازگشت لونا وجود دارد اما اینکه چقدر حقیقت داشته باشند در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. همان طور که گفته شد، سرمایه‌گذاری روی لونا، یک قمار تمام عیار است. با افزایش عرضه UST در استخر، تعادل به هم خورد و قیمت این ارز که همواره برابر یک دلار بود کاهش یافت. بنیاد لونا، برای برگرداندن تعادل به استخر تلاش زیادی کرد. آن‌ها ۵۰ هزار عدد اتریوم را صرف برگرداندن تعادل به استخر کرده بودند اما از آنجا که الگوریتم، با کاهش ارزش UST، شروع به سوزاندن USTها و تولید ارز لونا کرده بود؛ حالا عرضه لونا زیاد شده و قیمت آن رو به کاهش گذاشت.