پامپ و دامپ چیست و چطور می‌توان آن را تشخیص داد؟

کلاهبرداران طرح‌های فریبنده‌ای همچون پامپ و دامپ (Pump and Dump) در بازار ارزهای دیجیتال بسیار فعال هستند و دام‌های گسترده‌ای را برای خالی‌کردن جیب کاربران پهن کرده‌اند. قوانین غیرشفاف و فقدان چارچوب‌های مقرراتی سفت و سخت، باعث شده تا این بازار نوظهور به جولانگاه کلاهبرداران تبدیل شود. در این مقاله، می‌خواهیم ابعاد مختلف روش کلاهبرداری پامپ و دامپ ارز دیجیتال را واکاوی کنیم، از نحوه اجرای آن مطلع شویم و دست آخر یاد بگیریم که چگونه می‌توانیم از افتادن در دام این روش اخاذی نوپدید بپرهیزیم.

برای جلوگیری از افتادن در اینگونه دام ها، پیشنهاد ما خرید ارزهای دیجیتال معتبر در صرافی های معتبر است. ارزپایا یکی از قدیمی ترین و معتبرترین صرافی های ارز دیجیتال ایرانی است که امکان خرید و فروش ده ها ارز معتبر با کارمزد ۰.۲ درصد را برای کاربران فراهم کرده است. برای ثبت نام در صرافی ارزپایا می‌توانید از طریق این لینک اقدام کنید.

روش کلاهبرداری پامپ و دامپ چیست؟

روش کلاهبرداری پامپ و دامپ، عمری به درازای بازارهای بورس و اوراق بهادار دارد. ایده نهفته در ورای این روش کلاهبرداری، این است که فرد یا گروهی از افراد با هم دست به خرید یک سهام کم‌ارزش می‌زنند تا بتوانند به‌طور موقت و مصنوعی، بهای آن را در کوتاه‌مدت افزایش دهند.

سپس آن‌ها با انتشار گسترده اخبار مثبت پیرامون آن سهام یا دارایی در رسانه‌های مختلف، تلاش می‌کنند تا رشد مصنوعی ارزش آن دارایی را طبیعی جلوه دهند. با دست به دست شدن این اخبار ساختگی، انبوهی از سرمایه‌گذاران و معامله‌گران، دست به خرید آن دارایی می‌زنند و همین اتفاق، رشد تصاعدی بهای آن دارایی را در پی دارد. هنگامی که قیمت دارایی یادشده به اندازه کافی رشد کرد یا به‌اصطلاح پامپ شد، کلاهبردار مجری این طرح، دست به کار شده و دارایی خود را به کسانی که در حال ورود به بازار هستند، می‌فروشد. کلاهبردار، بخش عمده‌ای از موجودی دارایی پامپ‌شده را در اختیار دارد؛ از این رو، اقدام او برای فروش، منجر به سقوط قیمت دارایی یا به اصطلاح، دامپ آن می‌شود.

بدون تردید، پامپ و دامپ در دسته روش‌های شیادی و کلاهبرداری جای می‌گیرد. مجریان این روش‌ها، تنها به دنبال فروش یک دارایی بی‌ارزش در قیمت‌های گزاف به سرمایه‌گذاران از همه‌جا‌بی‌خبر و دست آخر، خروج از بازار هستند. وقتی که سیل سرمایه‌گذاران، روانه خرید دارایی پامپ‌شده می‌شوند، کلاهبرداران در حال فروش آن دارایی و کسب سود از بازار هستند. خلاصه آنکه در انتهای این بازی با حاصل‌جمع صفر، سود کلانی روانه جیب‌های کلاهبرداران می‌شود و زیانی هنگفت روی دست سرمایه‌گذاران باقی می‌ماند.

نکته: برای آشنایی با کلاهبرداری‌های حوزه ارز دیجیتال، پیشنهاد می‌کنیم که مقاله روش های کلاهبرداری در ارز دیجیتال را مطالعه کنید.

پامپ چیست؟

وقتی که یک کلاهبردار تلاش می‌کند تا قیمت یک دارایی بی‌ارزش را به‌طور مصنوعی افزایش دهد؛ به‌اصطلاح می‌گویند که او در حال «پامپ» قیمت آن دارایی است. این افراد، در بیشتر موارد مدعی‌اند که با دسترسی به اطلاعات نهانی، خبر دارند که قرار است به‌زودی قیمت یک دارایی، سر به فلک بگذارد. او و هم‌دستانش سپس با انتشار شایعات، تعداد زیادی از مردم را متقاعد می‌کنند که اقدام به سرمایه‌گذاری در دارایی یادشده بکنند. در سالی که گذشت بارها شاهد بودیم که به واسطه توییت‌های ایلان ماسک خرید دوج کوین در بین سرمایه گذاران شدت گرفت و قیمت این میم کوین بارها پامپ شد.

دامپ چیست؟

پس از آنکه کلاهبرداران در تنور قیمت دارایی هدف خود دمیدند، به‌سرعت، شروع به فروش آن دارایی می‌کنند و این اتفاق منجر به کاهش شدید قیمت دارایی یا به‌اصطلاح «دامپ» آن می‌شود. معمولا در زمان دامپ، قیمت به‌طور ناگهانی و در یک خط با شیب تقریبا عمودی به سطوح اولیه خود بازمی‌گردد. مانند زمانی که ایلان ماسک به بهانه مصرف برق زیاد از پذیرش بیت کوین در تسلا امتناع کرد و خرید بیت کوین به شدت کاهش پیدا کرد و به دنبال آن قیمت بیت کوین دامپ شدیدی را تجربه کرد.

پامپ و دامپ در ارزهای دیجیتال

پربیراه نیست اگر بگوییم که بازار ارزهای دیجیتال یادآور غرب وحشی است. ده‌ها صرافی آنلاین ارز دیجیتال ریز و درشت در این بازار بزرگ وجود دارد که امکان خرید ارز دیجیتال و فروش آن را برای کاربران فراهم کرده‌اند. با این اوصاف عرضه یک ارز دیجیتال تازه هم به‌سادگی آب خوردن است؛ بنابراین در این بازار، همه شرایط برای اجرای طرح‌های کلاهبرداری از قبیل پامپ و دامپ مهیا است.

کلاهبرداران به طور معمول، برای اجرای روش پامپ و دامپ در ارز دیجیتال، ابتدا در یک گروه خصوصی آنلاین به‌طور مستقیم یا با استخدام یک یا چند چهره تأثیرگذار، اقدام به تبلیغ یک دارایی ناشناخته با ارزش ناچیز می‌کنند. وقتی همه چیز را با چهره‌های پرطرفدار هماهنگ کردند، از آن‌ها می‌خواهند که در یک بازه زمانی مشخص، اطلاعات اغواکننده‌ای را پیرامون آن دارایی در شبکه‌های اجتماعی منتشر کنند. هم‌زمان با این اتفاق، سیلی از سرمایه‌گذاران برای خرید آن دارایی به صرافی‌ها هجوم می‌برند. در ادامه، کلاهبردارها اندکی صبر می‌کنند تا قیمت دارایی به اندازه دلخواهشان رشد کند؛ سپس طی اقدامی هماهنگ، دست به فروش گسترده دارایی یادشده در قیمت‌های گزاف به مردم می‌زنند و سرمایه‌گذاران را با یک دارایی بی‌ارزش تنها می‌گذارند.

آنچه باعث شده تا بازار ارزهای دیجیتال به جولانگاه کلاهبرداران Pump And Dump قیمت رمز ارز تبدیل شود؛ این است که یافتن دارایی‌های کم‌ارزش با حجم معاملات و عمق ناچیز در این بازار، بسیار ساده است. حتی اگر چنین دارایی‌ای هم یافت نشود، در عرض چند دقیقه می‌توان یک کوین تازه ساخت و عرضه کرد.

افزون بر این، برخلاف بازارهای سرمایه که عمری چند ده‌ساله دارند و تحت نظارت سازمان‌های دولتی‌اند، بازار ارزهای دیجیتال، فاقد هرگونه نظارت بالادستی است و از نبود چارچوب‌های مقرراتی شفاف رنج می‌برد. هر فرد یا گروه کلاهبرداری به‌سادگی هرچه‌ تمام‌تر می‌تواند توکن خلق‌الساعه‌ای بسازد و با برگزاری یک کارزار بازاریابی و انتشار اخبار اغواکننده پیرامون آن در شبکه‌های اجتماعی، آن را به مردم ناآگاه بفروشد. او می‌تواند مطمئن باشد که در پایان با عواقب چندان سختی روبه‌رو نیست یا دست‌کم یافتن هویت واقعی‌اش برای نهادهای قانونی بسیار دشوار است.

توجه: اگر برای خرید ارز دیجیتال به دنبال یک صرافی معتبر ایرانی هستید، ارزپایا با بیش از ۴ سال سابقه درخشان در این زمینه بهترین گزینه پیش روی شما است. در پلتفرم معاملاتی ارزپایا امکان خرید و فروش بیش از ۷۰ ارز دیجیتال برای کاربران فراهم شده است. شما می‌توانید این ارزها را در بستری امن و با کارمزد ۰.۰۰۲ خریداری کنید. برای ثبت نام در ارزپایا روی این لینک کلیک کنید.

تشخیص پامپ و دامپ

شناسایی کلاهبرداری پامپ و دامپ، چندان دشوار نیست. اولین گام برای نیفتادن در این دام پرخطر، انجام تحقیقات به‌طور مستقل است. اگر دیدید که اطرافیان‌تان یا چند کاربر در شبکه‌های اجتماعی در حال تبلیغ یک رمز ارز نوپا و ناشناخته هستند، برای خرید آن سراسیمه نشوید. ابتدا نام آن رمز ارز را در اینترنت جست‌وجو کنید و سپیدنامه آن را بیابید و دست‌کم چند خطی از آن را بخوانید. افزون بر این، دریابید که چه کسانی، زمام توسعه آن رمز ارز را در اختیار دارند و در پی تحقق چه اهدافی هستند. سپس با خبرگان بازار مشورت کنید تا ببینید که آیا رمز ارز یادشده از پتانسیل رشد در آینده برخوردار است یا نه.

اگر دیدید که توکن به‌رغم حضور در صرافی‌ها با توقف روند توسعه مواجه شده، از خرید آن اجتناب کنید. همچنین هرگونه اختلال در دستیابی به اهداف پروژه، نقشه راه مخدوش یا سوابق کاری پرابهام گردانندگان پروژه را به‌عنوان چراغ‌های خطر ببینید و از آن پروژه دوری کنید.

اگر چهره‌های سرشناس حوزه رمز ارزها را دنبال نمی‌کنید و ناگهان می‌بینید که تعدادی از افراد دارند پیرامون رمز ارز خاصی، مطلب ارسال می‌کنند، بدانید که ممکن است پای یک کلاهبرداری در میان باشد. کافی است از خود بپرسید که چرا این افراد به طور هماهنگ در حال تبلیغ یک پروژه خاص هستند و در مورد دیگر رمز ارزها مطلبی منتشر نمی‌کنند.

افزون بر این، بررسی کنید که آیا شرکت یا فرد گرداننده آن پروژه یا رمز ارز به‌تازگی با چراغ قرمز کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) یا دیگر نهادهای نظارتی مواجه شده است یا نه. چنین اتفاقی می‌توانند یکی از علائم هشداردهنده مهم باشد. در بررسی سوابق مبلغان پروژه به ارزیابی کارنامه یکی از آن‌ها بسنده نکنید؛ شاید فرد کلاهبردار خود را در میان چند اسم تازه پنهان کرده باشد. همچنین تحقیق کنید که آیا شرکت گرداننده پروژه، پیش‌تر سابقه تعلیق فعالیت از سوی نهادهای قانونی را در کارنامه دارد یا نه.

در نهایت، اگر دیدید که هم‌زمان با اجرای کارزارهای تبلیغاتی، ارزش یک دارایی افزایش می‌یابد، از خرید آن اجتناب کنید.

نکته: اگر درباره سپیدنامه ارزهای دیجیتال اطلاعات کافی ندارید، پیشنهاد می‌کنیم که مقاله وایت پیپر چیست را مطالعه کنید.

نحوه اجرای روش کلاهبرداری پامپ و دامپ

همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، یک فرد یا گروه متقلب، یک برنامه اجرایی برای پیاده‌سازی کلاهبرداری پامپ و دامپ تنظیم می‌کند. سپس طبق این برنامه، دیگر افراد را تشویق به خرید یک دارایی بی‌ارزش می‌کند. معمولا رسانه‌های اجتماعی از جمله توییتر و اپ‌های پیام‌رسانی مانند تلگرام، بسترهای خبررسانی کلاهبرداران برای اجرای روش پامپ و دامپ هستند.

کلاهبرداران در ادامه، طبق طرح خود، سکه یا توکنی را که روی یکی از صرافی‌ها دادوستد می‌شود، انتخاب می‌کنند. هدف اولیه، افزایش حجم معاملات آن کوین یا توکن است. کلاهبرداران در انتها مایل‌اند تا حجم معاملات دارایی یادشده به پایین‌ترین حد ممکن برسد، تا سرمایه‌گذاران نتوانند دارایی خود را نقد کنند و به این ترتیب، با انسداد دارایی مواجه شوند. متعاقبا طراحان نقشه کلاهبرداری می‌توانند همزمان با تثبیت قیمت، کوین‌های خریداری‌شده در کف را به بالاترین قیمت ممکن به فروش برسانند.

اگرچه عده‌ای ممکن است بگویند که می‌توان همگام با کلاهبرداران، سوار بر موج طرح‌های پامپ و دامپ شد و از آن‌ها سود به دست آورد، اما در نهایت این طراحان نقشه پامپ و دامپ هستند که بیشترین سود ممکن را به جیب می‌زنند. دلیل این امر هم بسیار ساده است؛ تنها طراحان نقشه از جدول زمانی خرید و فروش پرقدرت خبر دارند و دیگران نمی‌توانند هم‌پا با آن‌ها سفارش‌های خود را در صرافی ثبت کنند.

کدام بازارها مستعد پامپ و دامپ هستند؟

پیش‌تر اشاره شد که بازارهای نوظهوری همچون بازار رمز ارزها به دلیل عمر کوتاه، فقدان چارچوب‌های مقرراتی شفاف و همچنین وجود تعداد زیادی دارایی کم‌ارزش، بسیار مستعد انجام کلاهبرداری پامپ و دامپ هستند. یک فرد یا گروه کلاهبردار با اتکا به یک برنامه هدفمند و مقداری سرمایه اولیه، در کنار اجرای یک کارزار تبلیغاتی پرشور، به‌سادگی می‌تواند قیمت یک کوین یا توکن کوچک را چندصد درصد افزایش دهد و در سقف، آن را به سرمایه‌گذاران تازه‌کار و ناآگاه بفروشد و سود کلانی به جیب بزند. بنابراین پیش از آنکه تصمیم بگیرید دست‌رنج خود را صرف خرید یک دارایی نوظهور و ناشناخته کنید، از واکاوی تمامی زوایای پیدا و پنهان آن غافل نشوید.

افزون بر این، توجه داشته باشید که بیشتر توکن‌های ناشناخته و با حجم بازار کم مورد هدف کلاهبرداری پامپ و دامپ قرار می‌گیرند؛ بنابراین، از خرید توکن‌های بی‌پشتوانه و کم‌ارزش خودداری کنید.

سوالات متداول

پامپ به چه معناست؟

در بازار ارزهای دیجیتال زمانی که قیمت یک کوین یا توکن بنا به هر دلیلی به صورت ناگهانی رشد بسیار زیادی می‌کند، می‌گوییم پامپ اتفاق افتاده است.

دامپ به چه معناست؟

افت شدید قیمتی در یک ارز دیجیتال را دامپ می‌گویند.

چگونه می‌توان از به دام افتادن در روش پامپ و دامپ جلوگیری کرد؟

بهترین راه این است که ارزهای معتبری را خریداری کنید که حجم بازار مناسبی نیز داشته باشند.