“از بیابان تا بلاک‌چین: مسیر پر پیچ و خم ارزهای دیجیتال در منطقه MENA”

تاریخچه پیدایش و گسترش کریپتوکارنسی‌ها در منطقه MENA (خاورمیانه و شمال آفریقا) نسبت به سایر نقاط جهان مانند اروپا و آمریکا کمی متفاوت است، اما در سال‌های اخیر، استفاده و پذیرش این فناوری به طور قابل‌توجهی در این منطقه افزایش یافته است. این روند همزمان با رشد جهانی ارزهای دیجیتال مثل بیت‌کوین، اتریوم و سایر دارایی‌های دیجیتال بوده است.

منطقه منا(MENA) کجاست؟

۱. آشنایی اولیه (۲۰۱۱–۲۰۱۵):

• پیدایش بیت‌کوین در سال ۲۰۰۹ و اولین حرکت‌های بازار جهانی ارزهای دیجیتال، تاثیر کمی در منطقه MENA داشت. در این سال‌ها، ارزهای دیجیتال بیشتر در میان تکنولوژی‌دوستان و افرادی که به تکنولوژی‌های نوین علاقه داشتند، محبوب شد.
• در این دوره، کشورهای حوزه خلیج فارس مانند امارات متحده عربی و بحرین به دلیل جو اقتصادی و تکنولوژیکی بازتر، اولین تحرکات در زمینه کریپتوکارنسی را تجربه کردند.
• با وجود علاقه‌های اولیه، چالش‌های قانونی و فقدان زیرساخت‌های لازم باعث شد که گسترش کریپتوکارنسی‌ها در این دوره محدود باقی بماند.
• رشد تجارت آنلاین و افزایش دسترسی به اینترنت، باعث شد جوانان و کارآفرینان منطقه به تدریج با مفاهیم ارزهای دیجیتال آشنا شوند. از اوایل دهه ۲۰۱۰، کشورهای پیشرفته‌تر منطقه مانند امارات متحده عربی و بحرین به دنبال راه‌هایی بودند تا این فناوری‌های نوظهور را در زیرساخت‌های مالی خود ادغام کنند.

۲. افزایش آگاهی و رشد (۲۰۱۶–۲۰۱۹):

• در این دوره، بسیاری از کشورهای منطقه شروع به آشنایی با مزایای احتمالی کریپتوکارنسی و بلاک‌چین کردند. استارتاپ‌ها ( (Startups) کسب‌وکارهای نوپا ) و فین‌تک‌ها( (FinTech) یا فناوری مالی) در زمینه بلاک‌چین و کریپتوکارنسی در امارات و بحرین شکل گرفتند.
• امارات متحده عربی با حمایت‌های دولت و زیرساخت‌های مالی قوی، به عنوان یکی از پیشگامان منطقه در استفاده از بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال تبدیل شد. دبی به دنبال تبدیل شدن به یک شهر هوشمند و استفاده از بلاک‌چین در خدمات دولتی بود.
• در این دوره، کشورهای بیشتری شروع به بررسی قوانین و مقررات در مورد استفاده از ارزهای دیجیتال کردند. بسیاری از این کشورها هنوز در تلاش بودند تا چارچوبی قانونی برای این فناوری ایجاد کنند.

۳. قانون‌گذاری و پذیرش نهادی (۲۰۲۰–اکنون):

• در سال‌های اخیر، منطقه MENA با رشد سریع استفاده از ارزهای دیجیتال و پروژه‌های بلاک‌چین روبرو شده است. کشورهایی مانند امارات متحده عربی، بحرین و عربستان سعودی به سرعت اقدام به تصویب قوانین و مقررات برای حمایت از نوآوری در حوزه ارزهای دیجیتال کردند.
• امارات متحده عربی (به ویژه دبی) در این دوره به عنوان هاب منطقه‌ای کریپتو شناخته شد. Free zoneهای مخصوصی برای پروژه‌های بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال ایجاد شدند تا کسب‌وکارها بتوانند بدون محدودیت‌های قانونی فعالیت کنند.
• بحرین نیز با ایجاد چارچوب‌های قانونی برای بانکداری دیجیتال و ارزهای رمزپایه، به یکی از مراکز جذاب برای شرکت‌های کریپتو تبدیل شد.
• عربستان سعودی نیز با اجرای پروژه‌های مبتنی بر بلاک‌چین و ایجاد سیاست‌هایی برای پذیرش فناوری‌های دیجیتال، به این حرکت پیوست.

۴. عوامل موثر بر پذیرش و گسترش:

• فناوری‌های مالی و استارتاپ‌ها: رشد استارتاپ‌ها و فین‌تک‌ها در زمینه ارزهای دیجیتال و بلاک‌چین، نقشی کلیدی در پذیرش این فناوری در منطقه MENA داشته است.
• حمایت دولتی: کشورهایی مانند امارات متحده عربی و بحرین با پشتیبانی دولتی و ایجاد قوانین منعطف، به جذب نوآوران و سرمایه‌گذاران در حوزه کریپتوکارنسی کمک کرده‌اند.
• مهاجران و انتقال پول: وجود تعداد زیادی مهاجر در کشورهای خلیج فارس، نیاز به راه‌های سریع و ارزان برای انتقال پول را افزایش داده است. کریپتوکارنسی‌ها به عنوان راهی کارآمد و سریع برای این افراد مطرح شده‌اند.
• عدم ثبات برخی اقتصادها: در کشورهایی مانند ایران، ترکیه و لبنان که با نوسانات شدید ارزی و مشکلات اقتصادی مواجه هستند، استفاده از ارزهای دیجیتال به عنوان راهی برای حفظ ارزش پول و انتقال دارایی‌ها مورد توجه قرار گرفته است.

۵. چالش‌ها و مسائل موجود:

• مقررات سختگیرانه: یکی از عواملی که باعث شد برخی کشورهای منطقه به ارزهای دیجیتال توجه کنند، تحریم‌های اقتصادی بین‌المللی بود. کشورهایی مانند ایران که تحت تحریم‌های شدید قرار داشتند، ارزهای دیجیتال را به عنوان ابزاری برای دور زدن محدودیت‌های بانکی و تجاری بین‌المللی دیدند. در ایران، با وجود عدم پذیرش رسمی، بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال به عنوان راهی برای پرداخت‌های بین‌المللی و ذخیره ارزش استفاده شدند.
• زیرساخت‌های فناوری: با وجود پیشرفت‌ها، برخی کشورها هنوز با مشکلات زیرساختی مواجه هستند که ممکن است مانعی برای پذیرش گسترده‌تر ارزهای دیجیتال باشد.در حالی که کشورهایی مانند امارات و بحرین قدم‌های بزرگی برای تنظیم قوانین برداشته‌اند، کشورهای دیگر هنوز در این زمینه عقب مانده‌اند.
• تردیدهای مذهبی: برخی مباحث دینی درباره مشروعیت استفاده از ارزهای دیجیتال نیز در برخی از کشورهای منطقه مطرح شده است.
• امنیت و ریسک‌: همچنین، نگرانی‌هایی در مورد امنیت و ریسک‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال وجود دارد. حملات سایبری و تقلب‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال می‌تواند سرمایه‌گذاران را نگران کند. علاوه بر این، برخی دولت‌ها همچنان نگران تأثیرات منفی ارزهای دیجیتال بر سیستم‌های مالی سنتی و کنترل پولی هستند.

نتیجه‌

از بیابان‌های خاورمیانه تا شهرهای پیشرفته و هوشمند، مسیر ارزهای دیجیتال در منطقه MENA مسیری پر پیچ و خم و هیجان‌انگیز بوده است. با توجه به نقش فناوری در تغییر اقتصادهای منطقه و ظهور پروژه‌های بلاک‌چین و کریپتوکارنسی‌های جدید، به نظر می‌رسد که آینده این فناوری در خاورمیانه روشن و امیدوارکننده باشد. کشورهای منطقه اکنون در حال حرکت به سوی پذیرش و تطبیق این فناوری‌های نوین هستند، که می‌تواند به تحولاتی بزرگ در اقتصاد و زندگی روزمره مردم منجر شود.